/ Kada, deco, jednom odrastete, shvatićete koliko suza leži u ovim slovima /
.
Ojfn pripetšik, ili u prevodu s jidiša – ”Na ognjištu”, delo je Marka M. Varšavskog (מארק ווארשאווסקי) pesnika i kompozitora iz bivše Ruske Imperije koji je svoja literalna dela stvarao na jidišu (יידיש), aškenaskom judeo-germanskom jeziku, a pre revitalizacije hebrejskog jezika. Obzirom da je po obrazovanju bio pravnik, tek po nagovoru prijatelja počeo je više da se posvećuje svom pesničkom daru i nesumnjivom nadahnuću, no onom koje nikada nije s dovoljnom ozbiljnošću prihvatio.
To se najbolje dâ sagledati u načinu kako je beležio svoja dela, odnosno kako je to retko činio jer se uglavnom oslanjao na to da ih upamti, a ne zapisuje. Ipak, pesme koje je stvorio popularnošću kod naroda brzo su se raširila jevrejskim zajednicama istočne Evrope, te su postale opšte prihvaćene kao deo jevrejske folklorne baštine jedne epohe. Još jedne u nizu koja je odisala setom, nesrećom…
.
Delo ”Ojfn Pripetšik” (אויפן פריפעטשיק) govori o rabinu koji je podučava svoje učenike hebrejskom alefbetu, jeziku i već krajem XIX veka postaje jedno od poznatijih među Jevrejima centralne i istočne Evrope i kao takvo dobija centralno mesto u kolektivnom sećanju Evrope pre vremena grozomornog Holokausta (Ha’Šoa, השואה), ali koje obiluje osećajem tuge usled rastućeg antisemitizma širom tadašnje Evrope, a čiji se vrhunac dogodio tokom Drugog svetskog rata. Ali i pored ove činjenice, Ojfn Pripetšik ostaje i danas često slušana i izvođena širom sveta, tokom obeležavanja istorijskih dešavanja sredinom XX veka, podsećajući na mnoge teške momente tokom dugog vremenskog razdoblja postojanja Jevrejskog naroda.
Reči pesme nagoveštavaju tradicionalnu poslovicu na jidišu koja kaže da je čitava istorija Jevreja ispisivana suzama.
Taj setni ton posebno je izražen u četvrtom stihu, koji kaže:
Kada, deco, jednom odrastete, shvatićete koliko suza leži u ovim slovima.
Koliko samo plača…
לערנט קינדער
מיט גרויס חשק
אזוי זאג איך אייך אן
ווער ס׳וועט גיכער
פון אייך קענען עברי
דער באקומט א פאן
Lernt, kinder, mit grojs hešek, azoj zog ih ajh on; Ver svet giher fun ajh kenen ivrej – der bakumt a fon
זעט זשע קינדערלעך
געדענקט זשע טייערע
וואס איר לערנט דא
זאגט זשע נאך א מאל
און טאקע נאך א מאל
קמץ אלף א
Zet še kinderlah, gedenkt še, tajere, vos ir lernt do; Zogt še noh a mol un tahe noh a mol: komec-alef: o!
אויפן פריפעטשיק
ברענט א פייערל און
אין שטוב איז הייס
און דער רבי לערנט
קליינע קינדערלעך
דעם אלף בית
Ojfn pripetšik brent a fajerl, un in štub is hejs. Un der rebe lernt klejne kinderlah, dem alef-bejs.
ווען איר וועט
קינדער עלטער ווערן
וועט איר אליין
פארשטיין וויפל
אין די אותיות ליגן טרערן
און וויפל געוויין
Az ir vet, kinderlah elter vern vet ir alejn farštejn, vifil in di ojsjes lign trern, un vifil gevejn.
לערנט קינדער האט
נישט מורא יעדער
אנהייב איז שווער
גליקלעך איז דער ייד
לערנט תורה וואס
דארפן מיר נאך מער
Lernt kinderlah hot nit mojre. Jeder onhejb iz šver. Glikleh iz der jid vos lernt tojre, vos darfn mir noh mer?
זעט זשע קינדערלעך
אז איר וועט קינדער
דעם גלות שלעפן
אויסגעמוטשעט זיין
זאלט איר פון די
אותיות כּוח שעפּן
קוקט אין זיי אריין
…זעט זשע קינדערלעך
Zet še kinderleh,
az ir vet, kinder, dem goles šlepn, ojsgemutšet zajn, zolt ir fun di ojsjes kojeh shepn, kukt in zej arajn!
Zet še kinderleh…
.
U peći vatra tinja i soba nam je topla,
dok rabi decu alefbejsu podučava
.
Zapamtite, deco, zapamtite dragi naši šta učite ovde
ponavljajte i ponavljajte iznova komec alef-o
.
Učite deco, s velikim entuzijazmom, onako kako vam pokazujem
jer onaj ko među vama brže hebrejski nauči, biće odlikovan
.
Učite deco, ne bojite se, jer svaki početak je težak
a sretan je Jevrejin jer Toru uči, šta više poželeti može?
.
Kada, deco, jednom odrastete, razumećete
koliko je samo suza u ova slova utkano, koliko samo plača…
.
Kada, deco, jednom na svojim plećima podnesete izgon
i budete iscrpljeni
tada ćete crpeti snagu iz ovih slova koje sada učite.
Konsultujte ih.
.
Jednom, deco…
